Trường Đại học Kinh tế Quốc dân (tiếng Anh: National Economics University – NEU) là một trường đại học định hướng nghiên cứu đầu ngành trong khối các trường đào tạo về Kinh tế, Quản lý và Quản trị kinh doanh ở Việt Nam, nằm trong nhóm Đại học trọng điểm quốc gia Việt Nam. Trường Đại học Kinh tế Quốc dân nổi danh là nơi đào tạo ra nhiều lãnh đạo cao cấp nhất cho Đảng Cộng sản Việt Nam và Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, nhiều doanh nhân nổi tiếng. Đồng thời, trường còn là trung tâm nghiên cứu kinh tế chuyên sâu, tư vấn các chính sách vĩ mô cho Chính phủ Việt Nam.
Trường Đại học Kinh tế Quốc dân được thành lập theo Nghị định số 678-TTg ngày 25 tháng 1 năm 1956 với tên gọi ban đầu là Trường Kinh tế Tài chính[1]. Lúc đó, Trường được đặt trong hệ thống Đại học nhân dân Việt Nam trực thuộc Thủ tướng Chính phủ Việt Nam.
Ngày 22 tháng 5 năm 1958: Nghị định số 252-TTg của Thủ tướng Chính phủ đổi tên trường thành Trường Đại học Kinh tế Tài chính trực thuộc Bộ Giáo dục.
Tháng 1 năm 1965: đổi tên thành Trường Đại học Kinh tế Kế hoạch.
Ngày 22 tháng 10 năm 1985: Bộ trưởng Bộ Đại học và Trung học chuyên nghiệp Nguyễn Đình Tứ ra Quyết định số 1443/QĐ-KH đổi tên trường thành TrườngĐại học Kinh tế Quốc dân.
Năm 1989: trường Đại học Kinh tế Quốc dân được Chính phủ giao thực hiện 3 nhiệm vụ chính là:
1/ Tư vấn về chính sách kinh tế vĩ mô và vi mô.
2/ Đào tạo về kinh tế, quản lý và quản trị kinh doanh ở bậc đại học và sau đại học
3/ Đào tạo cán bộ quản lý cho các doanh nghiệp thuộc các thành phần kinh tế.
Trải qua hơn 60 năm xây dựng và phát triển, Trường Đại học Kinh tế Quốc dân luôn luôn giữ vững vị trí là:
-Một trong những trung tâm đào tạo và bồi dưỡng cán bộ quản lý Kinh tế và Quản trị kinh doanh lớn nhất ở Việt Nam. Bên cạnh các chương trình đào tạo cấp bằng cử nhân, Thạc sĩ và Tiến sĩ, Trường cũng thường xuyên tổ chức các khoá bồi dưỡng chuyên môn ngắn hạn về Quản lý Kinh tế và Quản trị kinh doanh cho các nhà quản lý các Doanh nghiệp và các Cán bộ Kinh tếtrên phạm vi toàn quốc.
Cho đến nay, trường Đại học Kinh tế Quốc dân đã đào tạo được nhiều thế hệ Cán bộ Quản lý chính quy, năng động, dễ thích nghi với Nền kinh tế thị trường và có khả năng tiếp thu các Công nghệ mới. Trong số những sinh viên tốt nghiệp của Trường, nhiều người hiện đang giữ những chức vụ quan trọng trong các Cơ quan của Đảng Cộng sản Việt Nam, Quốc hội Việt Nam, Chính phủ Việt Nam và các Doanh nghiệp.
— Trung tâm nghiên cứu Khoa học Kinh tế phục vụ đào tạo, hoạch định chính sách Kinh tế – xã hội của Đảng, Nhà nước, các ngành, các địa phương và chiến lược kinh doanh của các Doanh nghiệp. Trường đã triển khai nhiều công trình nghiên cứu lớn về Kinh tế và Kinh doanh ở Việt Nam, được Chính phủ trực tiếp giao nhiều đề tài nghiên cứu lớn và quan trọng. Ngoài ra, Trường cũng hợp tác về nghiên cứu với nhiều Trường đại học, Viện nghiên cứu và Các tổ chức quốc tế.
– Trung tâm Tư vấn và chuyển giao Công nghệ quản lý Kinh tế và Quản trị kinh doanh. Trường đã có nhiều đúng góp to lớn trong việc tư vấn cho các Tổ chức ở Trung ương, địa phương và các Doanh nghiệp. Ảnh hưởng sâu rộng của Trường Đại học Kinh tế Quốc dân đến toàn bộ công cuộc đổi mới được tăng cường bởi các mối liên kết chặt chẽ của Trường với các cơ quan thực tiễn.
Hợp tác quốc tế
Trường Đại học Kinh tế Quốc dân có quan hệ trao đổi, hợp tác đào tạo – nghiên cứu với nhiều trường đại học, viện nghiên cứu nổi tiếng và nhiều tổ chức quốc tế của các nước Nga, Trung Quốc, Bulgaria, Ba Lan, Cộng hòa Séc và Slovakia, Anh, Pháp, Mỹ, Úc, Nhật, Thuỵ Điển, Hà Lan, Đức, Canada, Hàn Quốc, Thái Lan,… Đặc biệt, trường cũng nhận được tài trợ của các nước và các tổ chức quốc tế như tổ chức Sida (Thụy Điển), UNFPA, CIDA (Canada), JICA (Nhật Bản), Chính phủ Hà Lan, ODA (Vương quốc Anh), UNDP, Ngân hàng Thế giới, Quỹ Ford (Mỹ), Quỹ Hanns Seidel (Đức)… để tổ chức nghiên cứu, xây dựng chương trình đào tạo và mở các khoá đào tạo thạc sĩ tại Trường về kinh tế, quản lý, quản trị kinh doanh và các lớp bồi dưỡng về kinh tế thị trường… Đồng thời, Trường cũng có quan hệ với nhiều công ty nước ngoài trong việc đào tạo, nghiên cứu và cấp học bổng cho sinh viên.
Mục tiêu đến năm 2020
Mục tiêu chung
Giữ vững, phát huy và khẳng định vị thế trường trọng điểm quốc gia, trường đầu ngành trong hệ thống giáo dục đại học của cả nước, phát triển trường Đại học Kinh tế Quốc dân thành trường đại học đa ngành về kinh tế, quản lý và quản trị kinh doanh, đạt đẳng cấp khu vực và quốc tế nhằm phục vụ sự nghiệp Công nghiệp hóa – Hiện đại hóa đất nước, phục vụ có hiệu quả nhu cầu phát triển nhanh và bền vững nền kinh tế – xã hội Việt Nam.
Mục tiêu cụ thể
Đảm bảo nâng cao chất lượng đào tạo toàn diện, chuẩn hóa đội ngũ giảng dạy và phục vụ; tạo ra sự đột phá về chất lượng đào tạo ở một số ngành, chuyên ngành mũi nhọn, đạt tiêu chuẩn khu vực và quốc tế đảm bảo sự lan toả và làm cơ sở cho việc nâng cao chất lượng toàn diện các hệ đào tạo. Mở rộng, phát triển và khẳng định vị thế là một trung tâm nghiên cứu khoa học và tư vấn kinh tế, quản trị kinh doanh lớn và có uy tín hàng đầu của Việt Nam. Phát triển quan hệ hợp tác, liên kết chặt chẽ và nâng cao vai trò đào tạo, nghiên cứu và tư vấn trong mạng lưới các trường đại học có đào tạo về kinh tế và quản trị kinh doanh, trong hệ thống giáo dục đại học, viện nghiên cứu, các doanh nghiệp ở Việt Nam; mở rộng quan hệ hợp tác trao đổi có hiệu quả với các trường đại học, viện nghiên cứu và các tổ chức quốc tế trong khu vực và trên thế giới. Mở rộng ảnh hưởng và không ngừng nâng cao hình ảnh uy tín của trường trong và ngoài nước. Phấn đấu trở thành trường đại học hiện đại với đầy đủ cơ sở vật chất và các trang thiết bị tiên tiến, môi trường phục vụ đào tạo và nghiên cứu cơ bản đạt tiêu chuẩn khu vực với hệ thống giảng đường đủ tiêu chuẩn, hệ thống thư viện hiện đại cùng một hệ thống các dịch vụ cung cấp có chất lượng cao.
Quy mô
Tổng số giảng viên và nhân viên: 1228, trong đó có 18 Giáo sư, 95 Phó Giáo sư, 255 Tiến sĩ, 391 Thạc sĩ; 20 Giảng viên cao cấp, 230 giảng viên chính, 329 giảng viên. 2 Nhà giáo Nhân dân, 41 Nhà giáo Ưu tú, 382 Đảng viên.
Hiện trường đang đào tạo khoảng 22000 sinh viên với 19 khoa, 45 chuyên ngành, 11 viện và 8 trung tâm, 13 bộ môn, 9 phòng ban chức năng và 4 đơn vị phục vụ khác.
Các hiệu trưởng
Phạm Văn Đồng (Thủ tướng, Hiệu trưởng danh dự khi thành lập)
Nguyễn Văn Tạo: 1956–1960[4]
GS Đoàn Trọng Truyến: 1960–1963
Hồ Ngọc Nhường: 1963–1968
Đỗ Khiêm: Phó Hiệu trưởng, phụ trách trường (1968–1970)
GS. NGND Mai Hữu Khuê: 1970–1982
Phạm Hữu Niên: 1982–1984 (Phụ trách trường)
PGS. TSKH. Lê Văn Toàn: 1984–1985
PGS. Nguyễn Pháp:1985–1987
GS. TS. Anh hùng lao động. NGND Vũ Đình Bách: 1987–1994
GS. TSKH. NGND Lương Xuân Quỳ: 1994–1999
GS. TS. NGND Nguyễn Đình Hương: 1999–2002
GS. TSKH. NGND Lê Du Phong: 2002–2003 (Q.Hiệu trưởng)
GS. TS. NGUT Nguyễn Văn Thường: 2003–2008
GS. TS. NGUT Nguyễn Văn Nam: nhiệm kỳ 2008–05/2013
PGS. TS Phạm Mạnh Hùng: 05/2013–09/2014 (Thứ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo)
GS. TS. NGND Trần Thọ Đạt: 09/2014 – 04/2019
GS. TS. NGUT Phạm Hồng Chương (từ 04/2019)
Những cán bộ, giảng viên nổi tiếng
Trần Văn Cung, bí thư Chi bộ Cộng sản đầu tiên của Đông Dương Cộng sản Đảng.
Đoàn Trọng Truyến: sinh ngày 15 tháng 1 năm 1922 tại Thừa Thiên Huế, mất ngày 8 tháng 7 năm 2009, là nhà giáo Nhân dân, Giáo sư, nguyên Bộ trưởng, Tổng Thư ký Hội đồng Bộ trưởng kiêm Chủ nhiệm Văn phòng Hội đồng Bộ trưởng từ tháng 5/1984 đến tháng 2/ 1987. Ngoài ra, ông còn giữ nhiều cương vị lãnh đạo khác trong các Bộ, ngành, là Hiệu trưởng Trường Kinh tế tài chính (nay là Đại học Kinh tế quốc dân) từ 1960- 1963; Đại biểu Quốc hội từ khóa I đến khóa VII.
Vũ Đình Bách: Nhà giáo nhân dân, GS.TS; Hiệu trưởng trường đại học Kinh tế quốc dân (1987- 1994). Anh hùng Lao động thời kỳ đổi mới.Ông có nhiều đóng góp cho sự phát triển trường đại học KTQD.
Nguyên Ủy viên Bộ Chính trị Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam, nguyên Bí thư Thành uỷ Hà Nội Lê Xuân Tùng
Nguyên bộ trưởng bộ kế hoạch và đầu tư, chủ tịch HĐQT ACB Trần Xuân Giá
Chủ tịch HĐQT Sabeco Phan Đăng Tuất
Khen thưởng
Huân chương Lao động hạng ba (năm 1972);
Huân chương Lao động hạng nhì (năm 1978);
Huân chương Lao động hạng nhất (năm 1983, 2016);
Huân chương Độc Lập hạng nhất: năm 1986, 1991 và 1996
Danh hiệu Anh hùng Lao động (năm 2000);
Huân chương Hồ Chí Minh (năm 2001);
Huân chương Hồ Chí Minh (năm 2011);
Huy chương Hữu nghị Nước Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào (1987, 2008).
Sinh viên ưu tú
Trường Đại học Kinh tế Quốc dân là nơi đào tạo ra nhiều lãnh đạo cấp cao nhất cho Đảng Cộng sản Việt Nam và Nhà nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam, nhiều doanh nhân nổi tiếng, những người đẹp đoạt các danh hiệu tại các cuộc thi sắc đẹp cũng là sinh viên và nghiên cứu sinh của trường.
Nguyễn Xuân Phúc: Nguyên Ủy viên Bộ Chính trị, Nguyên Chủ tịch nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam
Ngô Văn Dụ: Nguyên Ủy viên Bộ Chính trị, nguyên Bí thư Trung ương Đảng, nguyên Chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra trung ương
GS. kinh tế: Đặng Phong
TS. Lê Đức Thúy: Nguyên Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Nguyên Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam
Tráng A Pao: Nguyên Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Nguyên Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội.
Trần Đình Long: Chủ tịch Hội đồng Quản trị Tập đoàn Hòa Phát
Nguyễn Xuân Phú: Chủ tịch HĐQT CTCP Tập đoàn Sunhouse
Bùi Nhật Quang: Nguyên Chủ tịch Viện Hàn Lâm Khoa học xã hội Việt Nam, Phó Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương
Vũ Văn Tiền – Chủ tịch HĐQT Ngân hàng An Bình và Geleximco
Phạm Quang Dũng: Chủ tịch HĐQT Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam – Vietcombank
Nguyễn Thanh Phượng: Chủ tịch HĐQT Chứng khoán Bản Việt và Quản lý quỹ Bản Việt, thành viên HĐQT Ngân hàng Bản Việt
Thiếu tướng Nguyễn Mạnh Hùng: Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông
Đào Hồng Lan: Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bộ trưởng Bộ Y tế, nguyên Bí thư Tỉnh ủy Bắc Ninh
Trần Duy Đông, Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư
Anh hùng lao động Lê Văn Tam: Chủ tịch Công ty cổ phần mía đường Lam Sơn
Lê Đức Thọ: Bí thư Tỉnh ủy Bến Tre
Trương Đình Anh: Nguyên tổng giám đốc FPT
Nguyễn Văn Sự: Ủy viên HĐQT, nguyên tổng giám đốc HAGL
Dương Công Minh: Chủ tịch HĐQT Sacombank và CTCP Him Lam
Phạm Duy Hiếu: Nguyên tổng giám đốc ABBank
Thái Hương: Chủ tịch HĐQT CTCP Thực phẩm sữa TH, Phó chủ tịch HĐQT Ngân hàng TMCP Bắc Á, CTCP Xây dựng và dịch vụ thương mại Vạn Niên[cần dẫn nguồn]
Nguyễn Văn Cẩn: Tổng cục trưởng Tổng cục Hải Quan[5]
Nguyễn Đình Thắng: Chủ tịch LienVietPostBank
Trần Văn Tráng: Phó chủ tịch Vinh Dự Viện Kinh Tế xã hội
Nguyễn Thị Hương: Tổng cục trưởng tổng cục thống kê.
Lê Văn Thành : nguyên Phó Thủ tướng Chính phủ nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam
Nguyễn Anh Tuấn: Bí thư Tỉnh ủy Bắc Ninh
Đại đức Thích Trúc Thái Minh: trụ trì chùa Ba Vàng
Bùi Phương Nga: Á hậu 1 Hoa hậu Việt Nam 2018, Top 10 Hoa hậu Hòa bình Quốc tế 2018.
Nhà báo Nguyễn Tùng Chi: Phó Trưởng ban sản xuất các chuơng trình Giải trí của Đài Truyền hình Việt Nam
Cao Diệp Anh: Diễn viên của VFC, Top 60 Hoa hậu Hoàn vũ Việt Nam 2019 nhưng bỏ cuộc trước đêm bán kết vì lý do cá nhân.
Đỗ Thị Hà: Hoa hậu Việt Nam 2020, Top 13 Hoa hậu Thế giới 2021.
Nguyễn Thị Vân Anh: Top 45 Hoa hậu Hoàn vũ Việt Nam 2019, đại diện Việt Nam dự thi Hoa hậu Trái Đất 2021.
Nông Thúy Hằng: Top 40 Hoa hậu Thế giới Việt Nam 2019, Top 40 Hoa hậu Việt Nam 2020, Hoa hậu các Dân tộc Việt Nam 2022, đại diện Việt Nam tham gia Hoa hậu Trái Đất 2022.
Trịnh Thùy Linh: Á hậu 1 Hoa hậu Việt Nam 2022.
Việt Anh: diễn viên người Việt Nam.
Bê bối
Ngày 2/4/2013, Bộ Giáo dục và Đào tạo đưa ra hình thức xử lý kỷ luật đối với Hiệu trưởng Nguyễn Văn Nam về việc ông Nguyễn Văn Nam đã ban hành một số văn bản quản lý nhà trường không đúng quy định của pháp luật:
Chuyển đổi khoa Ngân hàng – Tài chính thành Viện Ngân hàng – Tài chính không thảo luận lấy ý kiến tại cơ sở
Tách bộ môn Tài chính tiền tệ không lấy ý kiến của Ban chủ nhiệm khoa, Hội đồng khoa học
Bổ nhiệm 49 cán bộ nguồn tại chỗ thiếu bước nhận xét, đánh giá cán bộ và lấy phiếu tín nhiệm tại cơ sở
Điều chuyển ông Phạm Ngọc Linh nóng vội sai quy định, xử lý kỷ luật ông Hà Huy Bình không đúng với quy định của pháp luật nhận hình thức xử lý là khiển trách.
Ký quyết định chuyển sinh viên Đào Văn Hướng từ khoa Quản trị kinh doanh Trường Đại học Tây Bắc sang lớp Ngân hàng tài chính (K50) trong khi SV này không đủ điều kiện nên theo Bộ “phải áp dụng hình thức kỉ luật cảnh cáo”.
Tổng hợp các hình thức kỉ luật, ông Nguyễn Văn Nam phải chịu hình thức kỉ luật nặng hơn mức cảnh cáo là Hạ bậc lương.